Efekt Dunninga – Krugera, czyli dlaczego tracisz, mając się za eksperta
Myślał, że doskonale wie, na czym polega strategia biznesowa. W praktyce okazało się jednak, że plan, który przygotował, ignoruje szanse rozwoju. Gdyby miał szefa, straciłby posadę. Pech sprawił, że to on był szefem i doprowadził do kryzysu w swojej firmie. Za te i inne potknięcia odpowiadał efekt Dunninga-Krugera.
Efekt przeceniania swoich umiejętności w danej dziedzinie o niebezpiecznych konsekwencjach
Zjawisko znane jako efekt Dunninga-Krugera zostało zidentyfikowane przez specjalistów w dziedzinie psychologii społecznej, Davida Dunninga i Justina Krugera. To błąd poznawczy, który sprawia, że niektórzy przekonani są o swojej większej inteligencji i umiejętnościach niż rzeczywiście wykazują. Psychologowie uważają, że brak samoświadomości połączony z ograniczonymi zdolnościami poznawczymi prowadzi do przeceniania swoich umiejętności intelektualnych i profesjonalnych.
W niniejszym artykule dowiesz się więcej na temat błędu poznawczego zwanego efektem Dunninga Krugera. Zrozumiesz, jak niski poziom umiejętności może być maskowany podczas rozmów kwalifikacyjnych lub także na wysokich stanowiskach. Otrzymasz wiedzę, jak uniknąć szkód z powodu efektu Dunninga Krugera i jak należycie oceniać w danym temacie własną wiedzę.
Może to oznaczać, że przeczytasz na swój temat kilka bolesnych rzeczy. Mam jednak nadzieję, że Twój punkt widzenia jest szeroki i wolisz otworzyć się na nowe perspektywy zamiast nieustannie popełniać te same błędy. Wszyscy bez wyjątku podlegamy zjawiskom psychologii. Kolejnym błędem poznawczym byłoby myśleć, że jest inaczej.
Na czym dokładnie polega efekt Dunninga – Krugera?
Badania Dunninga i Krugera zostały szczegółowo opisane w ich pracy naukowej „Unskilled and unaware of it: how difficulties in recognizing one’s own incompetence lead to inflated self-assessments”, która ukazała się w grudniu 1999 roku. Uczestnicy eksperymentów byli proszeni o ocenę swoich umiejętności w różnych dziedzinach, takich jak rozumowanie logiczne, gramatyka czy poczucie humoru. Po dokonaniu samooceny, uczestnicy byli poddani testom mającym na celu rzeczywiste zmierzenie ich umiejętności w tych dziedzinach. Następnie porównywano samoocenę uczestników z ich rzeczywistymi wynikami w testach. Badacze zauważyli, że osoby, które uzyskały najsłabsze wyniki, często znacząco przeceniali swoje umiejętności. Dunning i Kruger wykazali, że osoby o niskich umiejętnościach często nie mają świadomości swoich braków i dlatego mają skłonność do przeceniania swoich kompetencji.
Efekt Dunninga-Krugera to w pewnym sensie przeciwieństwo syndromu oszusta, prowadzącego do zaniżania oceny swoich umiejętności. Osoby cechujące się wysoko rozwiniętymi umiejętnościami zakładają, że to, co im przychodzi z łatwością, łatwe jest dla każdego, w związku z czym czują się niepewne siebie i nie sięgają po awanse czy premie. Dodatkowo rzadko zabierają głos w danej dziedzinie. Osoby wysoko wykwalifikowane odzywają się rzadziej, jako że mają tendencję do zakładania, że w dziedzinie ich kompetencji wszyscy są w równym stopniu przepełnieni wiedzą. Dlaczego więc mówić o czymś, co jest oczywiste?
Inteligencja, pewność siebie i władza w praktyce
Efekt Dunninga-Krugera objawia się tym, że osoba uparcie dąży do narzucenia swoich poglądów innym, ignorując nawet najbardziej logiczne i uzasadnione argumenty przeciwne. Taka osoba jest tak przekonana o swojej niezawodnej wiedzy i nieomylnym sądzie, że wszelkie próby perswazji czy dyskusji często spotykają się z jej złością. Osoba ta ma także tendencję do lekceważenia i deprecjonowania swoich rozmówców. W przypadku niskiego poziomu umiejętności w jakiejś dziedzinie życia, osoby niekompetentne, nieświadome swoich braków, mogą wypaść na rozmowie kwalifikacyjnej jako prawdziwa gwiazda. Na skutek pewności siebie cechującej osobę starającą się o nowe stanowisko, trudno właściwie ją ocenić bez praktycznej weryfikacji doświadczenia z danej dziedziny.
Efekt Dunninga-Krugera wiąże się wszak nie tyle z niską inteligencją (w rozumieniu także tej emocjonalnej i finansowej), ale przede wszystkim ze sporą władzą. Zjawisko Dunninga-Krugera występuje zwłaszcza na wysokich stanowiskach, gdzie dochodzi do efektu rozhamowania. Ci, którzy mają dużo władzy, mniej przejmują się konsekwencjami i szybciej podejmują decyzje, niekoniecznie przemyślane. Niektórzy ludzie w mniejszym stopniu ulegają wpływowi władzy, ale na efekt Krugera Dunninga naprawdę trudno się przygotować, jeśli w żaden sposób nie zdajemy sobie z niego sprawy.
Gdyby ktoś nie miał ufności do artefaktów statystycznych, musiał w swoim doświadczeniu zawodowym zaobserwować jedno z tych zjawisk. Bo w prawdziwym życiu eksperckość, jak widać, nie równa się pewności siebie. A swoje umiejętności łatwo przecenić, co może się przełożyć na straty w biznesie, jeśli o wszystkim zamierzasz decydować samodzielnie. Jak podsumowuje swoje badania profesor David Duning:„Jeśli jesteś niekompetentny, nie możesz wiedzieć, że jesteś niekompetentny. Umiejętności, których potrzebujesz, by wyprodukować dobrą odpowiedź, są tymi samymi umiejętnościami, których potrzebujesz, by rozpoznać, czy rzeczywiście jest dobra”.
Co efekt Dunninga-Krugera oznacza dla osoby zarządzającej firmą?
Jeśli zarządzasz projektami, szukasz innowacyjnych dróg rozwoju swojego biznesu, po porady zwracaj się nie do tych, którzy krzyczą najgłośniej o tym, że się na czymś znają.
Po radę i fachową odpowiedź zwracaj się do pracowników, którzy mają najdłuższy staż w Twojej firmie. Nawet, jeśli sami nie zabierają głosu w ważnych sprawach, istnieje szansa, że nie robią tego, bo w ich przekonaniu rozwiązanie tej kwestii jest tak banalne, że nie ma nawet o czym gadać!
Jeśli szukasz partnera biznesowego, przede wszystkim sprawdzaj ludzi, z którymi masz do czynienia. Czy tylko mówią, że się na czymś znają, czy może faktycznie ich portfolio obfite w świetne wyniki? Jak to poznać, jeśli sam nie znasz się na danym zagadnieniu? I znów tutaj najważniejszy będzie czas działania danej osoby czy firmy na rynku. Efekciarskie firmy, które często budują swój brand na doklejaniu się do innych znanych marek, nie zawsze są wiarygodne. Doświadczenie i mnóstwo drobnych sukcesów, nawet jeśli nie spektakularnych, to dobra wskazówka o tym, że warto współpracować.
Dowiedz się więcej o naszym doświadczeniu.
Warto przede wszystkim mieć świadomość, że takie zjawisko zachodzi. Od tej pory będzie zapalać się w Twojej głowie lampka ostrzegawcza. Także wówczas, gdy współpracujesz już z zespołem doradców, agencją marketingową lub innym partnerem. Jeśli dochodzisz do ściany, warto zadać sobie krytyczne pytanie, czy któraś ze stron nie ucierpiała z powodu efektu Dunninga-Krugera. Mamy bowiem tendencję do szukania przyczyn problemu u wszystkich innych poza sobą. Obiektywne, szczerze spojrzenie na własne możliwości może prowadzić do olśnień, które przyniosą wymierne korzyści.
Jakie pytania warto sobie zadać, by sprawdzić, czy efekt Duninga-Krugera Cię dotyczy?
Żeby dodatkowo pogłębić swoją samoświadomość, może przydać Ci się pięć poniższych pytań.
Jakie kursy i szkolenia są za Tobą z danego zagadnienia, które potwierdzają Twoją wiedzę?
- Czy miałeś okazję zajmować się praktykowaniem danego zagadnienia? Jak to wyglądało?
- Jak często konsultujesz się z bardziej doświadczonymi ekspertami z danego zagadnienia?
- Czy faktycznie słuchasz w sposób aktywny porad swoich doradców?
- Czy wdrażasz lub pozwalasz na wdrożenie rozwiązań, które sugerują Ci rzetelni eksperci?
Efekt Dunninga-Krugera może być zgubny. Ale uświadomienie sobie, że Twoje działania mu podlegały, to zupełnie nowe otwarcie, a czasem być może nawet korzystny zwrot w stronę sukcesów, które przekroczą wszelkie Twoje wyobrażenia.
Chcesz uniknąć błędów, spowodowanych efektem Dunninga-Krugera w swojej strategii?
A może chcesz wzbogacić swoją fantazję i zobaczyć, jak Twoja firma może się rozwinąć w ciągu 3 lat?
Sprawdź naszą ofertę strategiczną.
A w kwestii zaniżania oceny swoich umiejętności…
Jeżeli dalej masz trudności z określeniem swojego lub czyjegoś poziomu umiejętności, wiedz, że człowiek rozwija się całe życie. Nawet jeśli jesteśmy ekspertami, potrzebujemy od czasu do czasów nowych kursów, by przypomnieć sobie jakąś wiedzę lub zaktualizować informacje na dany temat. Świat galopuje, potrzebne są często nowe kompetencje, a maxroy bardzo chętnie dzieli się wiedzą.
Zyskaj w danym temacie pewność siebie i zamiast bujać w obłokach, marząc o nabyciu nowego poziomu wiedzy, spójrz odważnie w oczy rzeczywistości: jeśli czujesz, że Twoi pracownicy lub Ty sam potrzebujesz więcej kompetencji, sprawdź nasze dedykowane szkolenia. Oprócz teorii uczestnicy otrzymują konkretne zadania, dzięki których obiektywnie sprawdzamy właśnie nabyte zdolności. W ten sposób masz pewność, że ominie Cię efekt Dunninga-Krugera.
Zapraszamy do nowych, wspólnych doświadczeń!
